به گزارش سایت کشاورزان بوکان به نقل از ایرنا، ایران دومین تولیدکننده نخودچی در دنیا است و شهر «ممقان» در ۴۰ کیلومتری جنوب تبریز تامین کننده اصلی این محصول فرآوری شده کشاورزی است که سالانه بیش از ۶۰ میلیون دلار صادرات به کشورهای مختلف جهان انجام می دهدکه در شرایط  فعلی کشور گام موثری در ارزآوری محسوب می شود.  

نبود اقبال عمومی و شناخت کافی از منافع این خوراکی سنتی همراه با توسعه مواد غذایی صنعتی موجب شده تا استفاده از آن در سبد غذایی مردم کمتر شود.

به نظر کارشناسان تغذیه، نخود و نخودچی فواید فراوانی دارد که روشن شدن پوست صورت، درمان عفونت های قارچی و تقویت رشد مو نمونه هایی از آن است، به ویژه اینکه نخود سرشار از پروتئین، فیبر و کربو هیدرات های بسیار پیچیده است.  

نخودچی از نخود تازه به دست می آید؛ طبیعت نخودچی گرم و خشک است و این مسئله در طب قدیم ایران ثبت شده است؛ در فراوری آن بعد از آب پز کردن نخودها آنها را آبکش می کنند و به راحتی پوست شان را می گیرند و مرحله آخر پخت را انجام می دهند و سپس به وسیله نمک یا شکر نخود ها را تفت می دهند و ترد می کنند و به نخودچی تبدیل می کنند.

ایران دومین تولیدکننده نخودچی جهان

معاون پژوهش و فن‌آوری دانشگاه جامع علمی‌ و کاربردی کشور با اشاره به ضرورت احیای نخودچی در سبد غذایی مردم ایران، گفت: ایران پس از ترکیه، دومین تولیدکننده نخودچی در دنیا است.

محمدحسین موسی زاده اظهار کرد: به خاطر اهمیت موضوع باید دستگاه ها و ماشین های تولید نخودچی به روز شوند و با فن آوری های روز دنیا پیش بروند، در حالی که از این منظر از نزدیک ترین رقیب خود یعنی ترکیه عقب هستیم و کشورهایی مثل هندوستان و پاکستان نیز که در رتبه های سوم و چهارم صنعت نخودچی در دنیا هستند، امروزه به رقبای جدی تبدیل شدند و به شدت در حال توسعه هستند.  

وی افزود: بر این اساس باید با حفظ کیفیت نخودچی ممقان تبریز به عنوان قطب نخودچی ایران، به دنبال پیشرفته کردن ماشین آلات این عرصه باشیم و خود را به صدر صادرکنندگان نخودچی دنیا برسانیم که تحقق آن با وجود ظرفیت های بالای آذربایجان شرقی دور از دسترس نیست، در غیر این صورت کشورهای تعقیب کننده و رقیب، از ما پیشی خواهند گرفت.  

موسی زاده با بیان اینکه امسال ۶۰ میلیون دلار نخودچی از ممقان صادر شده است، ادامه داد: با تزریق دانش به صنعت نخودچی ممقان تبریز و پیشرفته کردن ماشین آلات و به شرط نوآوری می توان این میزان صادرات را تا ۱۲۰ میلیون دلار افزایش داد.

وی همچنین با اشاره به اینکه در شرایط کنونی صادرات برای کشور از اهمیت اساسی برخوردار است، افزود: ظرفیت های مشابه نخودچی در آذربایجان شرقی مثل شیرینی «قرابیه» تبریز به عنوان تنهاترین و نخستین شیرینی بادامی یا پسته ای در دنیا، وجود دارد که در صورت توجه جدی به آن می توان به عنوان بهترین محصول شیرینی و موادغذایی از این استان صادر کرد.  

صادرات ۶۰ هزار تن نخودچی 

رییس هیات مدیره نخود پزان ممقان نیز گفت: یک هزار و ۳۷۰ واحد فراوری انواع نخودچی در ممقان وجود دارد که موجب اشتغال ۶ هزار نفر به صورت مستقیم شده است.

حسن آخوندی ادامه داد: سالانه ۱۰۰ هزار تن نخودچی توسط این واحدها در آذربایجان شرقی فراوری می شود که از این میزان ۶۰ هزار تن به کشورهای دیگر همچون سنگاپور، کانادا، امارات، مالزی، پاکستان، سوریه، عراق و افغانستان صادرات می شود و ۴۰ درصد نیز برای مصرف داخلی است.

وی یادآوری کرد: این صنعت ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار ارز آوری برای استان دارد که نیازمند توجه بیش از پیش مسوولان دولتی و دانشگاهی است.

رئیس هیات مدیره تعاونی نخود پزی ممقان، ممقان را پایتخت نخودچی جهان دانست و گفت: سال هاست که مردم زحمت کش شهر ممقان در شرایط سخت تحریم، فراوری نخودچی آجیلی را انجام می دهند و این محصول را در سبد غذایی مردم کشورمان تامین می کنند.

آخوندی یادآوری کرد: به طور متوسط سالیانه ۱۰۰ هزار تن نخود آجیلی توسط مردم ممقان فرآوری می شود.

وی گفت: با برنامه ریزی انجام شده این کارگاه ها توانایی تولید ۲۳۰ هزار تن نخودچی آجیلی را دارند، اما با توجه به مشکلات جاری فعلا” ۱۰۰ هزار تن آن تولید می شود.

آخوندی افزود: تولید ما صادرات محور و از ویژگی های اصلی تولید نخودچی در ممقان، توجه به اقتصاد مقاومتی و درون گرا بودن آن است، زیرا صنعت این کار در داخل کشور و به دست اهالی ممقان پایه گذاری شده و برای تامین دستگاه ها از هیچ کشور کمک نگرفته ایم و تکنولوژی آن کاملا داخلی است.

وی همچنین با اشاره به روند تولید نخودچی با تکنولوژی ایرانی گفت: ابتدا توسط دستگاه آتش و بعد دستگاه نم زنی مراحل تولید نخودچی آغاز می شود، سپس آماده پوست کنی شده با الک پنج کاره فرآیند ادامه یافته، نخودچی پر شده و با یکسان سازی آن تفت داده شده و بالاخره به این ترتیب مراحل تولید به پایان می رسد و آماده تحویل به بازار می شود.

 نخودچی دارای کالری بالا و خاصیت ضد سرطانی است

یک پزشک تغذیه نیز در خصوص خواص نخود و نخودچی به خبرنگار ایرنا گفت: نخود یکی از رایج ترین انواع سبزیجات است و در رژیم های غذایی سالم گنجانده شده است، نخود حاوی بسیاری از آنتی اکسیدان ها، مواد معدنی، مواد مغذی و ویتامین ب۶ از جمله منیزیم،  اسید فولیک، ویتامین ث، کلسیم، روی، فسفر و پتاسیم است که مزایای فراونی برای سلامتی دارد.

دکتر احمد نائبیان منفرد اظهار کرد: نخود برای سلامت قلب نیز مفید است و خطر بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد و گوارش را بهبود می دهد.  

وی افزود: نخود غذایی مغذی است، به طوری که یک فنجان نخود حاوی ۲۶۸ کالری بوده و حاوی پنج گرم فیبر رژیمی، پنج گرم پروتئین، ۲ گرم چربی،  ۸۴ درصد منگنز،  ۷۱ درصد اسید فولیک، مس،  فسفر، ۲۶ درصد آهن و ۱۷ درصد روی است.  

نائبیان ادامه داد: نخودچی یک منبع بسیار خوب از پروتئین برای گیاهخواران است،  منگنز یک ماده معدنی مهم و کمیاب است که در بدن باعث تولید انرژی و دفاع از آنتی اکسیدان ها می شود و این ماده در نخودچی به وفور یافت می شود.  

این پزشک تغذیه گفت: نخودچی سرشار از آهن است و برای بانوان بسیار مفید است، در بانوان باردار، خانم هایی که بچه شیر می دهند و در برنامه غذایی کودکان نیز، هم یک میان وعده مناسب به شمار می آید و سوخت و ساز بدن را سرعت می بخشد.

نائبیان افزود: فیبر محلول درون نخودچی به کنترل سطح قند خون بدن کمک می کند. اگر بدن شما به انسولین مقاوم شده است و به دیابت دچارید، نخودچی یک خوراکی مفید برای شما به حساب می آید.

وی یادآوری کرد: قرار دادن نخود فرنگی، نخود و نخودچی در برنامه غذایی و مصرف مداوم آن به کاهش کلسترول بد می انجامد که موجب سلامت قلب از انواع و اقسام بیماری ها می شود.

وی اضافه کرد: از دیگر خواص نخودچی می توان به منیزیم موجود در آن اشاره کرد که به بهبود سلامت چشم و افزایش گردش خون کمک می کند، نخودچی در زنان یائسه حرارت ناشی از یائسگی را کاهش می دهد و از پوکی استخوان جلوگیری می کند و آنتی اکسیدان های موجود در نخودچی خطر ابتلا به سرطان سینه را کم می کند.

نخودپزی جزو شغل های بسیار سخت و زیان آور است

یکی از فعالان و تولید کنندگان نخودچی در ممقان نیز به ایرنا گفت: فعالیت در این حرفه برای تولید نخود داخل کشور فصلی است، اما برای نخود وارداتی از خارج کشور به صورت دایمی می ‌باشد.

علیرضا دهقان پور خواهان حمایت دستگاه های دولتی از صنعت پرسود تولید نخودچی شد و ادامه داد: این حرفه برای رونق نیاز به حمایت دارد که تعریف بازارهای هدف مطمئن و دایمی در خارج از کشور توسط دولت و آموزش و حمایت از کشاورزان نخودکار برای افزایش تولید خود و کاهش وابستگی کارگاه‌ها در تامین مواد اولیه به خارج از آن جمله است.

وی با اشاره به اینکه نخودپزی جزو شغل های بسیار سخت و زیان آور است، خواستار حمایت تسهیلاتی و پوشش بیمه ای شاغلین در این حرفه توسط دولت شد و اضافه کرد: این حرفه نیاز مبرم به حمایت دستگاه‌های دولتی دارد و متاسفانه تاکنون هیچ حمایت مالی و پوشش بیمه‌ ای از این صنعت صورت نگرفته و به همین دلیل رغبتی از طرف جوانان به این حرفه نیست.

دهقان پور یادآوری کرد: از مدت ها قبل برای ساخت شهرک نخودپزان در ممقان تصمیماتی در سطح استانی اتخاذ شده که یکی از خواسته‌های شاغلین در این حرفه است که باید تسریع شود.  

پژهشگر حوزه تولید نخودچی نیز به ایرنا گفت: طرح روکش دار کردن نخودچی با طعم به روش نوآورانه را ارایه کردم که در نخستین استارتاپ نخودچی تبریز عنوان نخست را کسب کرد.  

حسین رسمی ممقانی افزود: تنوع محصولات با طعم لیمویی، نمکی و شکلاتی در طرح یاد شده پیشنهاد داده شده تا بیشتر از نخودچی ممقان به عنوان محصول سالم در صنایع مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرد.  

وی ادامه داد: استفاده از محصولات طبیعی و سالم در صنایع مواد غذایی و خوارک هایی که به خصوص مورد استفاده کودکان قرار می گیرد، بسیار مهم و  برای سلامت آینده جسمی و ذهنی آنان موثر است.

رسمی ممقانی تاکید کرد: بر این اساس در تولید این نوع مواد خوراکی، مواد اولیه و موادی که در آن بکار برده می شود، به طور مستقیم در سلامت تاثیر دارد.   

ممقان، به زبان محلی «ماماغان»، با ۱۵ هزار نفر جمعیت یکی از شهرهای آذربایجان شرقی است که به علت اشتغال بیشتر مردم آن به شغل نخودپزی و تامین ۹۹ درصدی این محصول فرآوری شده کشور و صادرات بخش عمده محصول تولیدی آن به ‘شهر جهانی نخودچی’ شهرت دارد.