1. نخود از لحاظ زمان کاشت آن به دو دسته تقسیم می شود :

الف) نخود پاییزه : این نخود که در اواسط آبان ماه تا اواسط آذر کاشت می شود بیشتر شامل نخود آبگوشتی و چگینی می شود.

کاشت این نوع از نخود ها بیشتر دراستانهای کرمانشاه و لرستان صورت می گیرد.

ب) نخود بهاره : این نخود که از اواسط اسفند تا اواسط فروردین کشت می شود بیشتر ارقام نخود لبلبی(آجیلی) را شامل می شود که در شهرهای بوکان، نقده و هشترود کشت می شود.

از مزایای نخود بهاره، کشت دیمی آن است که با توجه به کمبود آب در دو دهه گذشته سطح وسیعی از زمین های دیمی این مناطق را سامان بخشیده است .

از دیگر مزایای نخود لبلبی بالاتر بودن قیمت آن نسبت به نخود آبگوشتی است خصوصا در سالهایی که صادرات آجیل در شرایط خوبی قرار داشته است .

بسترهای مناسب برای کشت بهاره نخود :

۱ـ خاک

مناسب ترین خاک برای نخود ، خاک لومی است ، این نوع خاک ۵۰ درصد آن شن  و ماسه و ۵۰ درصد آن گل و لای است و به اندازه کافی هم آهک دارد.

خاک های با بافت سنگین مانند خاک های رسی که رطوبت آنها بیش از اندازه باشد مناسب نیستند چون مانع گسترش ریشه نخود می شوند .

خاک های شورهم مانع جوانه زدن نخود می شوند و درصد پروتئین موجود را نیز کاهش می دهند.

۲ـ آب وهوا 

مناطقی که فصل گرما در آن ها زودرس است برای نخود مناسب نیستند.

هر چند اقلیم سرد و خشک برای نخود مناسب است ولی زمانی که نخود در دوران گل دهی قرار دارد نیازمند هوای معتدل می باشد.

رطوبت بالا و هوای ابری نیز اثر نامطلوبی بر گل دهی و غلاف دهی نخود دارد.

 

زمان مناسب برای کاشت نخود :

زمان مناسب کاشت برای هر زمین به نوع خاک آن و نیز وضعیت آب و هوایی آن زمین بستگی دارد

زمین هایی که خاک آنها ضعیف است در نتیجه دوره رشد نخود در آنها طولانی می شود بهتر است زودتر کشت شوند،

در غیر این صورت فصل گرما زمانی فرا می رسد که هنوز نخود به رشد مقاوم خود نرسیده است در نتیجه گرما اثر نامطلوبی بر آن خواهد گذاشت .

زمینهای شنی وسبک نیز در بهار زودتر گرم می شوند و گرمای زودرس مانع رسیدگی مطلوب نخود می شود .

این نوع از زمین ها تا قبل از ۲۵ اسفند باید زیر کشت بروند .

برای زمین های حاصلخیز  ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین مناسب ترین زمان کاشت نخود است.

هر چند تا پایان فروردین هم برای کاشت در برخی از زمین ها فرصت وجود دارد.

زمان دقیق کاشت برای هر منطقه متفاوت است ، مثلا در مورد شهر بوکان ۹ منطقه مختلف از نظر آب و هوا و خاک وجود دارد .

حتی درمورد یک روستای مشخص یک طرف از زمین هایش با طرف دیگر کاملا متفاوت است و این شرایط مزدوج برای اکثر روستاها وجود دارد.

مراحل کاشت نخود سفید :

•  آماده کردن زمین

بهتر است در فصل پاییز زمانی که کش زمین مناسب است زمین شخم زده شود تا برای زمان کاشت  مهیا شود .

• تهیه بذر

قبل از هر چیز باید از اصل بودن جنس نخود اطمینان حاصل کرد ، در مورد نخود لبلبی حتما باید نخود را از جایی تهیه کرد که تخصص داشته باشند و قابل اطمینان باشند چون تشخیص جنس خوب برای بیشتر کشاورزان مشکل است.

نخود تا رسیده تر و سفیدتر باشد برای کاشت بهتر است

بذر را بوجاری کنید تا ضایعات آن و سایزهای کوچک نخود (بیجک) از آن جدا شود چون سایز کوچک نخود ذخیره غذایی کمتری دارد و برای تغذیه اولیه ساقه ضعیف هستند .

در جریان بوجاری نخود از سم ضد قارچ استفاده کنید تا در مقابل بیماری برق زدگی مصون شود.

•  بذر پاشی

سه روش برای بذرپاشی وجود دارد

الف) استفاده از گاوآهن برگردان ، که در این روش سنتی معایبی وجود دارد از جمله مصرف زیاد بذر و نیز کاهش رطوبت خاک، که با برگرداندن قسمت مرطوب خاک به طرف بالا به وجود می آید.

ب) استفاده از پنجه غازی ، در این روش هم بذر بیشتری مصرف می شود ولی به رطوبت خاک آسیبی نمی رسد .

ج) استفاده از ردیفکار ، این روش که یک روش مکانیزه است هم در مصرف بذر صرفه جویی می شود هم بازدهی بیشتری دارد و نیروی انسانی کمتری نیاز دارد.

در کاشت نخود باید تراکم بذر رعایت شود ،میزان بذر مصرفی برای ردیف کار ۴۵ تا ۶۰ کیلو در هکتار است.

•  کود دهی

کودهای فسفره و آهک برای افزایش محصول مفید هستند و به مقدار کمتر هم ازت توصیه می شود.

• رعایت تناوب

تناوب نخود بعد از ذرت بسیار عالی است ، تناوب با گندم هم به بهبود گندم کمک می کند ولی تناوب با سیب زمینی توصیه نمی شود .

• مهمترین نکته ای که باید رعایت کنید این است که تا زمانی زمین به کش مناسب نرسیده است اقدام به کاشت نخود نکنید !

باید زمین اصطلاحا گاورو باشد تا بستری مناسب برای رشد گیاه از نظر رطوبت ، تهویه و نفوذپذیری ریشه فراهم شود.

اگر کش زمین مناسب باشد چیدن نخود هم که اکثر با دست و توسط کارگر انجام می شود آسانتر صورت می گیرد و غلاف نخود (کلو) هم کمتر بر زمین می ریزد .

اهمیت این موضوع به حدی است که به نظر ما (نویسندگان مقاله) اگر احیانا پس از سپری شدن ۴۰ روز از بهار زمین به کش خودش نرسید بهتر است از کاشت نخود صرف نظر شود.

در نهایت زمین یک سال اضافی از کاشت نخود معاف می شود و این موضوع برای پاک شدن زمین از قارچ ها و بهبود خاک مفید است .

گردآورنده : کاوه رسول پور

 

برچسپ ها: تناوب نخود ردیفکار نخود زمان کاشت نخود کاشت نخود کشاورزان بوکان نخود بهاره نخود بوکان نخود سفید